نقدهای وارده بر وعده های سه کاندیدای مطرح انتخاباتی آقایان ولایتی، قالیباف و رضایی

آقای علی اکبر ولایتی:

اقتصادی

:: عدم نگاه صحیح به مقوله تورم

با توجه به مسئله رشد فزاینده نقدینگی و اینکه این انرژی در ۱ سال آینده تخلیه می شود، هرچقدر هم دولت فشار بیاورد نمی تواند طی ۱۰۰ روز وعده داده شده توسط ایشان، هم تورم نقطه به نقطه را تک رقمی کند و هم سطح بیکاری را در سطح کنونی نگاه دارد. با توجه به این مسئله رساندن تورم تا ۲ سال آینده حتی به نرخ ۱۰ درصد بعید به نظر می رسد: مراجعه به پیش بینی IMF از اقتصاد ایران

• :: تنفس شش ماهه(عدم اخذ مالیات واحدهای تولیدی خرد به مدت شش ماه)

با توجه به محدودیت منابع کشور (بحث تحریم ها و…) این سخن چه معنی می تواند داشته باشد؟ یا منبع جدیدی در درآمد کشور در نظر دارند و یا از بسیاری از مصارف عمومی منصرف خواهند شد. کدام یک؟

• :: ترانزیت

عمده نگاه ایشان، نگاه صحیحی است. اما مشکل اصلی کشور کریدور شمال جنوب است، نه جاده ابریشم که مسیر شرق به غرب است. با افتتاح مسیر شرق به غرب احتمالا بیشتر مسیر ترانزیت قاچاق آماده خواهد شد.

• :: مسکن مهر

فلسفه وجودی مسکن مهر، مالکیت اعیان(زمین) به صورت خصوصی و عرصه(ساختمان) در اختیار دولت است. (زیرا این کار مسکن را از شکل کالای سرمایه ای به کالای مصرفی تغییر می دهد و قیمت مسکن را حدود ۶۰ درصد کاهش می دهد) قولی که ایشان داد امکان دارد در کوتاه مدت به نفع ایشان بوده باشد  اما در بلند مدت مسکن مهر را از صحنه حذف خواهد کرد و به قشر آسیب پذیر آسیبی دوباره خواهند دید و مسکن های مهر فعلی نیز وارد چرخه سوداگری شده و باعث جهش قیمت مسکن خواهد شد.

• :: تیم اقتصادی

یکی از مشکلات اصلی اقتصاد کشور نگاه تجاری به اقتصاد کشور به جای نگاه تولیدی است. حاکمیت بخش دلالی و مبادله گری در کشور گواه این مدعاست. اتاق های بازرگانی عمدتا متشکل از افراد بازرگان، آن هم به صورت وارد کننده است. متاسفانه فسادهای عظیم در امر تجارت رخ می دهد که نمونه آن در صدور کارت های بازرگانی رخ می دهد. طی صدور این کارتها در سال گذشته ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد برای این اتاق داشته است و گاهی دیده می شود که دارندگان کارت تاجران واقعی نیستند: مثال: واردات ۱۵۰ دستگاه خودروی لوکس با کارت بازرگانی یک پیرزن در روستاهای اطراف بوشهر!

فضای شفاف اطلاعاتی برای این تیم مضر است. چرا که سودهای کلان اقتصادی از عدم تقارن اطلاعاتی ناشی از غیرشفاف بودن فضای اقتصادی حاصل می شود. و به این دلیل در برنامه های دوستان در اولویت های پایینی قرار دارد.

دیپلماسی

• :: ابهام در ادعای مطرح شده در مورد کنفرانس عدم تعهد در بغداد
• :: برگزار نشدن این کنفرانس به دلیل مذاکره ایشان با خانم گاندی بوده است(همانگونه که در گفتگوی ویژه خبری ادعا کردند) یا به دلیل عملیات شهید دوران؟
• :: ابهام در ادعای مطرح شده در مورد مذاکره با سلمان خورشید
• :: این مذاکرات از دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی شروع شد و با پیگیری آقای لاریجانی در دور دوم انجام شد. توافقهایی درباره ترانزیت و… با ایشان انجام شده بود که برای پیگیری همان امور ایشان به ایران آمدند. حرف آقای ولایتی در مورد مذاکره با ایشان که به دلیل مذاکره او بوده است که این توافق ها انجام شده است، مبهم است.

———————————————————————————————————————————————————–

آقای محسن رضایی:

۱.    یارانه سبز و تحول در کشاورزی

نقد: در مورد اعطای یارانه سبز به شرط مکانیزاسیون بخش کشاورزی باید سوال کرد که آیا مشکل مبنایی کشاورزی کشور مکانیزه نبودن آن است؟! مسئله اصلی آن است که کشاورز ما به دلیل کوچک بودن جثه فعالیت اقتصادی خود که عمدتا از کوچک بودن زمین ناشی می شود مزیت مقیاس نداشته و برای او مکانیزاسیون به صرفه نیست لذا باید ابتدا در کشاورزی مسئله زمین را حل کرد. مبنایی ترین مشکل که باقی مسائل مانند آب، صنایع تبدیلی، مکانیزاسیون و …. را حل خواهد کرد مسئله زمین است.

۲.    گردش دور دوم یارانه ها ابتدا در تولید و سپس پرداخت به مردم

نقد: اینکه یارانه ها وارد تولید شود بحث درستی است اما سازوکار پیشنهادی آن مشخص نیست. به فرض پرداخت یارانه ها به تولید، بازپرداخت آنها از صنایع به دولت برای اعطای آن به مردم چگونه باید باشد؟ زیرا در هر صورت بخش دوم یارانه ها نیز باید به مردم پرداخت شود و تامین منابع این امر واضح نیست.

۳.    کنترل و هدایت نقدینگی

نقد: این موضوع بدیهی بوده و به کرات مطرح شده اما سازوکاری برای این امر پیشنهاد نشده و به کلی گویی اکتفا شده است.  ضمنا پس از کنترل نقدینگی منبع مالی اجرای سایر برنامه ها باید معلوم شود.

۴.    توسعه صادارت غیرنفتی و بازارچه های مرزی و مناطق نمونه

نقد: در حال حاضر بازاچه های مرزی و مناطق ویژه اقتصادی و تجاری به تعداد زیاد وجود دارد اما هیچ یک کارکرد درست خود را ندارند و به جای محلی برای تولید، صادرات و صادرات مجدد به محلی برای واردات تبدیل شده است. لذا مسئله اصلی ایجاد مناطق جدید نیست بلکه اصلاح فرآیند کنونی این مناطق است. ایجاد مناطق بیشتر جز دامن زدن به سوداگری و تغییرات فرهنگی و … دستاوردی نخواهد داشت.  

 ۵.    ایجاد فدرالسیم اقتصادی

نقد: تمرکز زدایی و اعطای اختیارات بیشتر به مناطق امری مطلوب است اما طبیعتا ایجاد فدرالیزم اقتصادی مبتنی بر بستری جغرافیایی و سیاسی است و کشور ما نیز به شدت از جهت پراکندگی جغرافیایی و توزیع ناموزون منابع رنج می برد. به طور طبیعی پتانسیل رشد منطقه سیستان با خوزستان یکی نیست. لذا ایجاد فدرالیزم اقتصادی در ابتدا با چالش عدم توزیع پتانسیل ها و امکان تغییرات جمیعتی شدید و خالی شدن مناطق کم پتانسیل به نفع پر پتانسیل مواجه است. نکته دیگر اینکه در کتاب فدرالیزم اقتصادی بیان شده است که واحد های فدرال در کشور بر مبنای اقتصاد ایجاد شده و تعداد آن می تواند به ۴۰ واحد نیز برسد! این تعداد واحد اقتصادی عملا تفاوتی با شرایط کنونی می کند؟!

از سوی دیگر چگونه ممکن است واحدهای فدرال که دارای اختیارات گسترده هستند را تنها بر مبنای پارامتر های اقتصادی تقسیم بندی کرد حال آنکه توسعه امری ذو ابعاد و چند وجهی است و ابتناء صرف بر اقتصاد امری نامعقول به نظر می رسد.

همچنین احتمال تشدید درگیری های قومی و رقابت های کاذب با این امر به شدت بالا خواهد رفت و طمع دشمنان را بالا خواهد برد.

 ۶.    معافیت مالیاتی برای صنایعی که خود را نوسازی کنند.

نقد: حمایت از تولید چند وجه دارد حمایت های جاری مانند اعطای تسهیلات و…، مبارزه با سوداگری در بازارهای غیر مولد و کاهش سود آنها، و کاهش هزینه های تولید. به نظر می آید که این سیاست را بتوان با تسامح در دسته سوم قرار داد اما باید توجه کرد که کاهش هزینه های تولید به معنای خالی کردن جیب دولت نیست. اعطای معافیت های مالیاتی طولانی مدت ۳ ساله برای بنگاه ها به شرط نوسازی ماشین آلات باعث کاهش شدید درآمد دولت در شرایطی می شود که دولت از بخش زیادی از درآمدهای نفتی محروم شده است.

از سوی دیگر این پیش فرض که مشکل اصلی تولید کشور ماشین آلات فرسوده است نیز باید اثبات شود. نمونه های متعدد وجود دارد که کارخانه های مدرن کشور(مانند کارخانه نساجی سبلان در اردبیل) نیز ورشکست شده اند. مشکل اصلی صنایع کشور نامساعد بودن سه فاکتور ذکر شده در بالاست یعنی عدم حمایت های مناسب، بدی شرایط کسب و کار و بالابودن هزینه های تولید و سود بالای بازارهای موازی تولید است که تا این موارد حل نشود هر گونه نوسازی ای بی فایده خواهد ماند، صنعتگر داخلی خود بر لزوم نوسازی خود واقف است اما آنقدر درگیری های دیگر برای تولید وجود دارد و صرفه این کار پایین است که بدان اقدام نخواهد کرد.

۷.    افزایش حق عائله مندی بانوان و برنامه ای برای بانوان

نقد: در هر سه مورد بالا بار مالی شدید برای دولت ایجاد خواهد شد، در حال حاضر دولت برای تامین ۵ میلیون تومان وام ازدواج به شدت مشکل دارد حال چگونه می تواند ۲۳میلیون تومان برای جهیزیه بدهد، یا سود وام های مردم را بپردازد.

۸.    ایجاد ۵ میلیون کسب و کار خانگی

نقد: ایجاد ۵ میلیون کسب و کار خانگی یادآور طرح های ضربتی اشتغال و بنگاه های زودبازده است. طبیعی است تزریق یک چنین حجم بالای تسهیلات به خانواده ها برای ایجاد شغل که معادل سالی بیش از یک میلیون شغل است بار تورمی جدی دارد. خطرناک تر آنکه به همان دلیلی که دو طرح گذشته شکست خوردند و باعث به هم ریختگی اقتصاد شدند این طرح نیز اینگونه شود. مشکل طرح های قبلی عدم توان نظارت دولت و بانک ها بر تسهیلات پرداخت شده و انحراف آنها از هدف خود بود. اگر بناست دوباره تعداد زیادی وام در این قالب اعطا شود هیچ تضمینی برای عدم ایجاد سوداگری شدید و انحراف منابع  و ایجاد تورم هست؟!

نکته دیگر اینکه نگاه در این نوع طرح ها عموما نگاهی وارونه به اشتغالزایی است. این طرح ها ابتدائا با هدف ایجاد شغل شروع می شوند در حالی که ایجاد اشتغال وابسته به تولید و توسعه کسب و کار است و نباید این فرآیند را برعکس نگاه کرد و تجربه نیز نشان داده است که این نگاه جواب نداده است. باید ساختارها و شبکه ها و زنجیره های تولید را اصلاح کرد که ممکن است یکی از حلقه های این زنجیره ها کسب و کارهای خانگی باشد.

——————————————————————————————————————————————————–

آقای محمد باقر قالیباف

برنامه های ایشان

• :: ۲۳  جلد برنامه های ایشان است

• :: قسمت زیادی از آنها برگرفته از قوانین بالادستی کشور است مانند قوانین پنج ساله، چشم انداز، قوانین موضوعه و… است.
• :: از این چندهزار صفحه بسیاری حرف های کلی غیرقابل ارزیابی است.
• :: نکته دیگر اینکه آیا می توان همه این برنامه ها را در طی یک دوره چهارساله اجرا کرد؟!

عدم نگاه صحیح به مقوله تورم

• :: رشد نقدینگی باعث بروز تورم در سال آینده می شود. لذا کنترل تورم تا دو سال آینده به نرخ تک رقمی غیری ممکن است و این ادعا که ایشان مطرح کردند مبنی بر ثبات قیمت ها (یعنی تورم صفر) و بعد از آن کاهش قیمت ها (یعنی تورم منفی) کاملا دچار ابهام است. ضمن اینکه تورم صفر و مخصوصا تورم منفی منجر به رکود شدیدی می شود.
• :: سیاه نمایی در این مورد: تورم ۱۵۰ درصدی (۴برابر شدن قیمت) در گروه کالاهای اساسی مورد اشاره ایشان در سفر به اردبیل بوده است. در حالی که طی آمارها، این رقم در بالاترین گروه کالایی(خوراکی ها و آشامیدنی ها) حدود ۶۵ درصد است.

عدم توانایی مدیریت کلان کشوری

• :: نگاه های شهرداری محور به مدیریت کلان کشوری همان آسیبی را به کشور وارد می سازد که در این سال ها وارد شده است. مدیریت کشور مدیریت پروژه ها نیست. لذا کسی که با این نگاه وارد مدیریت کلان کشوری می شود به قیمت افزایش نقدینگی و فشار روی بانک ها و… می خواهد این کارها در کشور انجام شود. بنابراین بانک مرکزی را کاملا در اختیار خود می گیرد و خلق پول جدید انجام می شود: مالیات تورمی

 آزادسازی نرخ سود سپرده ها و تسهیلات بانکی(در کتاب برنامه ایشان، برنامه ای برای پیشرفت و عدالت، جلد اول، صفحه ۳۱)

• :: این به معنی بزرگترین آسیب و حذف تولیدات واقعی و بها دادن هرچه بیشتر به بازارهای نامولد موازی(دلالی) است. لذا این نگاه، نگاهی ضد تولیدی و تجارت محور است.